Tương lai của hệ điều hành – Ubuntu hay Windows?

 

Trên tạp chí AjaxWorld, Paul Nowak phát biểu: "Sau khi dùng Ubuntu, tôi nhận thấy rằng Windows đang trở nên tồi tệ, cũ kĩ và không được thân thiện...". Còn anh bạn của tôi thì từ tâm lý lưỡng lự khi cài đặt Ubuntu nay đã quyết định chỉ dành chỗ trống trên ổ cứng cho anh chàng Ubuntu "năng động, trẻ trung". Ubuntu có gì khác biệt? Liệu có sự ganh đua mới sẽ xảy ra như đã từng xảy ra với Linux? Chúng ta sẽ vén màn bí mật lý do người dùng đang có xu thế chuyển đổi sang dùng Ubuntu trong bài viết này.

Trước khi đề cập tới bài viết, chúng tôi xin đưa ra phương pháp và tiêu chí đánh giá, so sánh như sau:

Sản phẩm thử nghiệm: Windows Vista và Ubuntu 8.04 LTS.

Cấu hình thử nghiệm: Cả hai hệ điều hành đều được cài trên laptop HP Presario V3739AU (AMD Turion 64x2 TL60 2.0Ghz, 1GB RAM, VGA NVIDIA Geforce GO 7150 256MB) và hai máy PC với cấu hình:

• CPU: Intel Celeron 2.26GHz, 512 MB RAM, VGA onboard 96 MB Intel 82865G Graphic.
• CPU: Intel Core 2 Duo 6600 2.4GHz, 3.5 GB RAM và card màn hình NVIDIA GeForce 9800 GTX 512MB.

Các tiêu chí so sánh, đánh giá:

1. Chi phí sở hữu.
2. Yêu cầu phần cứng.
3. Tính dễ cài đặt.
4. Hỗ trợ phần cứng.
5. Hỗ trợ phần mềm ứng dụng.
6. Giao diện sử dụng.
7. Bảo mật.

Sau đây chúng ta sẽ lần lượt khám phá sự khác biệt giữa 2 hệ điều hành dựa trên các tiêu chí kể trên.

1. Chi phí sở hữu: Người Việt Nam xài "free" là "the best"

Xét về điều kiện kinh tế hiện nay đối với đại đa số người sử dụng máy tính tại Việt Nam thì việc bỏ tiền để mua phần mềm máy tính phục vụ cho nhu cầu cá nhân là rất khó khăn. Với các doanh nghiệp,việc trang bị phần mềm hợp pháp là điều nên làm vì bản thân các phần mềm đó chính là công cụ tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp. Nhưng với những người sử dụng thu nhập chưa cao mà phải chi một khoản tiền khá lớn, thậm chí còn lớn hơn giá phần cứng mà chỉ để học tập và giải trí thì không phải ai cũng có khả năng. Vậy đâu là giải pháp phù hợp để người có thu nhập thấp như người dân Việt Nam tiếp cận công cụ tân tiến này?. Đã có những xu hướng chuyển sang Linux hay Ubuntu vì được cung cấp và hỗ trợ hoàn toàn miễn phí. Vâng, đó chính là giải pháp duy nhất nếu bạn tôn trọng luật bản quyền. Bạn có thể tải và cài đặt miễn phí từ nhà cung cấp Canonical tại địa chỉ sau http://www.ubuntu.com/getubuntu/download. Xét về tiêu chí chi phí sở hữu thì giống như người anh em Linux, Ubuntu trên điểm Windows.

2. Yêu cầu phần cứng máy tính: Ubuntu thắng tuyệt đối.

Để có thể cài đặt và chạy trơn tru Ubuntu với các hiệu ứng đồ họa và ứng dụng khác, Ubuntu chỉ yêu cầu RAM là 256 MB, 3GB dung lượng đĩa cứng và card màn hình tích hợp trên bo mạch chủ là vừa đủ. Ubuntu có thể chạy trực tiếp trên đĩa LiveCD - rất thích hợp cho những ai muốn xài thử, làm quen. Vista thì đưa ra tiêu chuẩn quá cao: bộ xử lý 1GHz, RAM 1GB, ổ cứng ít nhất 15GB, bộ nhớ đồ họa tối thiểu là 128MB để có thể chạy tạm ổn Aero Glass - một tính năng hỗ trợ đồ hoạ mới của Vista. Như vậy Ubuntu lại "dẫn điểm" trong tiêu chí này. Tất nhiên, những gì Vista yêu cầu cũng xứng đáng với những gì bạn nhận được sau khi cài đặt. Tuy nhiên, cái chúng ta cần cân nhắc là muốn đẹp hơn, tiện hơn thì phải tốn nhiều tiền. Nếu bạn "rủng rỉnh" thì xin đừng đọc tiếp vì bài này chỉ đề cập tới vấn đề tiết kiệm chi phí phần mềm và phần cứng mà không phải hy sinh hay mất đi quá nhiều tính năng cơ bản của một hệ điều hành.

3. Tính dễ cài đặt: Vista là chuẩn mực. Ubuntu rườm rà

Quá trình cài đặt một cách tự động và dễ dàng là tiêu chí mà các phần mềm mong muốn đạt được, điều này Vista làm khá tốt. Với Ubuntu tổng thời gian cài đặt diễn ra nhanh hơn so với Windows Vista nhưng lại phải trải qua quá nhiều bước thiết lập trước khi cài đặt và gây khó khăn cho người sử dụng chưa thành thạo máy tính. Do vậy, về tiêu chí này, Vista vượt trên Ubuntu.

Phân vùng ổ đĩa cài đặt Windows Vista

 

Phân vùng ổ đĩa cài đặt Ubuntu

4. Hỗ trợ phần cứng: Windows vượt trội

Về tiêu chí này, Windows lấn lướt và nhiều lợi thế hơn so với Ubuntu. Giống như Linux, 2 hệ điều hành này là mã nguồn mở nên các hãng phần cứng sợ lộ công nghệ qua trình điều khiển nên họ rất ít, hoặc không tiết lộ ra cho cộng đồng. Do đó, cộng đồng người sử dụng Ubuntu và Linux tự phải xây dựng các trình điều khiển thiết bị thay vì được hỗ trợ từ các hãng sản xuất. Bù lại, Ubuntu hỗ trợ rất tốt các thiết bị phần cứng trên hệ thống 64bit và có thể chạy trên PowerPC của Apple. Tuy vậy, xét cho cùng, Ubuntu thua Vista về tiêu chí này.

5. Hỗ trợ phần mềm ứng dụng: Vista - Nhiều nhưng phải trả tiền. Ubuntu - Nhiều, miễn phí nhưng chưa tốt

Phần mềm ứng dụng chạy trên nền Ubuntu cũng khá phong phú và đáp ứng đầy đủ nhu cầu người dùng thông thường như Office, Multimedia, Internet, Graphics. Tuy nhiên, do các ứng dụng này mới phát triển nên chưa được thân thiện và khó dùng. Các bảng dưới đây sẽ cho thấy rằng, khả năng đáp ứng các phần mềm theo mục đích sử dụng của Ubuntu không hề thua kém Windows và có nhiều lựa chọn khác để người dùng lựa chọn.

 

Bảng 1: So sánh lựa chọn phần mềm văn phòng trên Ubuntu và Windows

	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Bảng tính	MS Excel	OpenOffice.org Calc	KSpread, Gnumeric
Soạn thảo văn bản	MS Word	OpenOffice.org Writer	KWord, Abiword, LaTeX
Trình chiếu	MS PowerPoint	OpenOffice.org Impress	KPresenter, LaTeX+Beamer
Lịch làm việc	MS Outlook	Evolution	Mozilla SunBird, công cụ mở rộng (extension) Lightning cho Mozilla Thunderbird
Kế toán	EBP, CIEL	N/A	Gnucash, OpenSI, Phpcompta
Xuất bản điện tử	Adobe InDesign, Quark Xpress, MS Publisher	OpenOffice.org Draw	Scribus
Quản lý cơ sở dữ liệu	MS Access	OpenOffice.org Base	Kexi
Quản lý tài chính cá nhân	Microsoft Money	N/A	Grisbi, Gnucash, Kurush, Myphpmoney, KMyMoney, Money Manager EX
Đọc tập tin dạng PDF	Adobe Reader	Evince	Ghostview, Gpdf, Xpdf, Adobe Reader (*2)

Bảng 2: So sánh lựa chọn phần mềm Internet trên Ubuntu và Windows

	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Chat (qua IRC)	mIRC, Trillian	Pidgin	XChat, Chatzilla (extension Firefox), Irssi, KVIrc, emesene
FTP	MS Internet Explorer, FileZilla, FTP Expert	Nautilus	KFTPGrabber, gFTP, IglooFTP,virgoFtp, NCFTP, Filezilla, FireFTP (extension Firefox)
Thư điện tử (e mail)	MS Outlook, Outlook Express	Evolution	Mozilla Thunderbird, Sylpheed, Claws Mail
Trao đổi tệp (P2P)	Kazaa, Emule, soulseek	Gnome-Bittorrent	Transmission, Kmldonkey, Apollon, eMule, aMule, GTK- Gnutella, Limewire, mldonkey, Frostwire, Nicotine Plus, Deluge, Azureus
Quản lý công việc tải xuống tệp	GetRight, Download Accelerator	wget	Gwget, KGet, d4x, curl, aria
Chat (.NET Messenger Service)	Windows Live (MSN) Messenger, Yahoo! Messenger	Pidgin	aMSN, Mercury, Emesene, Monkey Messenger, KMess
Chat (giao thức Jabber)	Psi, Exodus, Pidgin	Pidgin	Gossip, Psi, Gnome-Jabber, Gajim
Chat (giao thức khác)	ICQ, AIM, Yahoo! Messenger	Pidgin
Trình duyệt web	Internet Explorer	Mozilla Firefox	Bộ Mozilla, Epiphany, Opera, Galeon
Điện thoại IP	Windows Live Messenger, Skype, GoogleTalk, Gizmo	Ekiga	Twinkle, Wengophone, Kphone, Skype (*), gizmo (*), GoSIP (*), Jabbin, Linphone
Họp qua mạng	MSN, Windows Meeting Space, Skype	Ekiga	Linphone, Wengophone

Bảng 3: So sánh lựa chọn phần mềm phát triển và lập trình trên Ubuntu và Windows

	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Xuất bản trang web	MS Frontpage, Adobe Dreamweaver, Adobe GoLive	Gedit	Bluefish, Kompozer, Quanta+, Screem, Scite, Geany, Amaya
IDE C/C++	Visual Studio, Borland C	gcc	g++, KDevelop, Anjuta, Magic C++, NetBeans cùng với C/C++ Development Pack, Eclipse, Code::Blocks, Geany, Borland
Công cụ xác lập máy chủ	EasyPHP, WampServer		Serveur LAMP (Apache + PHP + MySQL), XAMPP

Bảng 4: So sánh lựa chọn phần mềm đồ họa trên Ubuntu và Windows

	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Xuất bản trang web	MS Frontpage, Adobe Dreamweaver, Adobe GoLive	Gedit	Bluefish, Kompozer, Quanta+, Screem, Scite, Geany, Amaya
IDE C/C++	Visual Studio, Borland C	gcc	g++, KDevelop, Anjuta, Magic C++, NetBeans cùng với C/C++ Development Pack, Eclipse, Code::Blocks, Geany, Borland
Công cụ xác lập máy chủ	EasyPHP, WampServer		Serveur LAMP (Apache + PHP + MySQL), XAMPP
	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Xuất bản trang web	MS Frontpage, Adobe Dreamweaver, Adobe GoLive	Gedit	Bluefish, Kompozer, Quanta+, Screem, Scite, Geany, Amaya
IDE C/C++	Visual Studio, Borland C	gcc	g++, KDevelop, Anjuta, Magic C++, NetBeans cùng với C/C++ Development Pack, Eclipse, Code::Blocks, Geany, Borland

Bảng 5: So sánh lựa chọn phần mềm Multimedia trên Ubuntu và Windows

	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Chuyển các định dạng âm thanh		SoundJuicer	Xcfa, ConvertIt, Audacity
Xử lý âm thanh	SoundForge, Cool Edit		Ardour, Rezound, Sweep, Sonik, Wavesurfer, Audacity, Kwave, Snd
Mã hoá audio/video	FairUseWizard, Ri4m, m4ng, MediaCoder		ffmpeg, Mencoder, DeVeDe, dvd::rip, avidemux, OGMRip, K9copy, k3b, Winki The Ripper, Thoggen
Mã hoá nhạc (giải mã [rip] và ghi)	Windows Media Player	SoundJuicer	Banshee, Grip, Xcfa, soundKonverter, KAudioCreator
Đọc đĩa CD	Windows Media Player	SoundJuicer	KsCD
Chơi nhạc (kèm theo bộ quản lý bài nhạc)	Windows Media Player	Rhythmbox	BMPx, Banshee, Listen, QuodLibet, Exaile
Chơi nhạc (cơ bản)	Winamp, Zinf	Totem (qua gstreamer)	XMMS, Audacious, Beep Media Player, Zinf, RealPlayer, VLC, Mplayer
Chơi phim video	Windows Media Player	Totem (qua gstreamer)	Totem-xine, Mplayer, VLC (VideoLAN Client)
PM dựng video	Adobe Premiere, Microsoft Windows Movie Maker		Cinelerra, Kdenlive, Avidemux, Kino, CinePaint, Lives, Jahshaka

Bảng 6: So sánh lựa chọn các loại phần mềm khác trên Ubuntu và Windows

	Windows	Ubuntu	Lựa chọn khác
Máy tính cầm tay	Calculator	gcalctool	Qalculate, SpeedCrunch, xcalc
Trình soạn văn bản đơn giản	Windows Notepad	gedit	Mousepad, XEdit, Leafpad, Kedit
Môi trường đồ họa	Windows	GNOME	XFCE
Quản lý tệp nén	WinZip, WinRAR, WinACE, 7-zip	File-Roller	7-Zip, PeaZip, rar/unrar (*), unace
Quản lý cửa sổ	Windows, Windows Aero	Metacity, Compiz-Fusion	Blackbox, Openbox, Fluxbox, Enlightment, Xfwm
Quản lý phân vùng	Partition Magic	fdisk	gParted
Quản lý Cửa sổ X Window	Windows	GDM	XDM
Ghi đĩa CD	Nero, DeepBurner	Nautilus, Serpentine	Brasero, GnomeBaker, Graveman, Devede, NeroLinux (PMTM)
Ghi đĩa DVD	Nero, DeepBurner	Nautilus	Brasero, GnomeBaker, Devede, ManDVD, NeroLinux (PMTM)
Quản lý và tạo ra tệp hình ISO	Alcohol 120%, Daemon Tools	mount -t iso9660	GisoMount, Gmount-iso, Kiso, AcetoneISO, FuseISO
Quản lý bản cập nhật	Windows Update, Microsoft Update1)	Synaptic và Trình quản lý bản cập nhật	KPackage
Bức tường lửa (firewall)	ZoneAlarm	IPTables	Shorewall, Guarddog, Firestarter (giao diện đồ hoạ cho IPtables), Kmyfirewall
Phần mềm quản lý đồ hoạ 3D	Windows Aero Glass	X.org/Aiglx	XFree86, Xgl
Hệ vỏ (Shell)	MS-DOS (Batch)	Dash	Bash, Csh, sh, zsh, etc ...
Terminal	Lệnh MS-DOS	Gnome- Terminal	xterm, eterm, xterminal, YaKuake, Tilda

(*) Các phần mềm bản quyền có phí. Cột thứ Ubuntu liệt kê các phần mềm được cài sẵn.

Để gia tăng khả năng cài đặt các ứng dụng viết cho Windows nhưng có thể chạy trên nền Ubuntu, gói phần mềm Wine (Wine is not an emulator) - một phần mềm mã nguồn mở, sẽ cho phép bạn cài đặt hầu hết các chương trình phổ dụng cho Windows như MS Office, Photoshop, Yahoo Messenger, Haft Life, Counter Strike, Call of Duty 4,... trên nền Ubuntu và Linux. Điều này làm gia tăng đáng kể khả năng cài đặt các trình ứng dụng mà Ubuntu còn thiếu. Như vậy, có thể thấy, phần mềm ứng dụng chạy trên nền Windows Vista rất nhiều, nhưng tất cả phải trả tiền và chất lượng thì "tiền nào của ấy". Đối với Ubuntu, cũng có nhiều trình ứng dụng đáp ứng gần như đầy đủ các nhu cầu của bạn nhưng chất lượng chưa được kiểm chứng và thiếu tính ổn định. Ở tiêu chí, chúng tôi cho rằng nếu bạn là người dùng gia đình thì Ubuntu có vẻ thêm điểm nhưng với doanh nghiệp thì còn phải đánh giá kỹ tính ổn định của các ứng dụng. Chúng tôi cho điểm 1-1 cho hai hệ điều hành này.

Sử dụng Adobe Photoshop trên Ubuntu không còn là điều không tưởng

6. Giao diện sử dụng: Windows quen thuộc. Ubuntu cải tiến.

Bạn sẽ cho rằng Windows dễ dùng hơn! Điều này là đúng vì chúng ta đã có quán tính sử dụng Windows từ phiên bản Windows 95 và là không đúng nếu chúng ta chịu khó...học cách sử dụng Ubuntu. Trong thử nghiệm, với trình độ "amauter", giao diện với người sử dụng của Ubuntu không hề thua kém Windows. Trong khi Windows chỉ có duy nhất một không gian làm việc (desktop) thì Ubuntu cho phép bạn dùng nhiều desktop và dễ dàng di chuyển qua lại giữa các desktop này (Ubuntu gọi là workspace), điều này giúp bạn rất thoải mái khi mở nhiều ứng dụng cùng lúc.

Trên Ubuntu/Linux có 2 trình quản lý giao diện chính là GNOME và KDE. Giao diện của bạn sẽ dễ dàng chuyển đổi qua lại và càng tuyệt vời hơn gấp bội nếu bạn nhúng thêm Emerald Theme Manager của Compiz. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Compiz Fusion tại địa chỉ: http://www.opencompositing.org. Nếu một lần nhìn thấy giao diện 3D và các hiệu ứng uyển chuyển của Ubuntu, bạn sẽ kết luận rằng, Aero Glass chưa phải là tuyệt vời nhất!

 

Giao diện 3D Compiz với theme MAC OSX trên Ubuntu

Flip 3D của Windows Vista chỉ phù hợp trên phần cứng cao cấp

Vậy kết quả vòng này, nếu bạn là người dùng bận rộn thì Ubuntu thêm điểm và nếu bạn ít dùng nhiều ứng dụng cùng lúc thì Windows vẫn rất dễ dùng như lúc bạn "gặp nó" lần đầu. Điểm 1-1 cho 2 "đội".

7. Bảo mật

Windows Vista nói riêng hay Windows nói chung tất nhiên là bị dòm ngó nhiều hơn so với Ubuntu và Linux và điều này khiến nó không an toàn. Trong dài hạn, nếu Ubuntu hay Linux phổ biến thì chúng ta cũng sẽ "lãnh đủ" trò của giới hacker. Do vậy, xét tại thời điểm hiện tại, Ubuntu vẫn ngoài vùng phủ sóng của giới hacker.

Kết quả chung cuộc

Trong bối cảnh nước ta đang là nước có tỷ lệ vi phạm bản quyền cao, kết quả so sánh, đánh giá những nét cơ bản của 2 hệ điều hành này sẽ giúp người sử dụng có thêm những thông tin để lựa chọn về hệ điều hành. qua 7 tiêu chí cơ bản kể trên, tỉ số chung cuộc là 4-5 nghiêng về Ubuntu. Nhận định của chúng tôi là nếu với những người dùng gia đình, có hiểu biết kỹ thuật máy tính nhất định và tôn trọng luật bản quyền thì nên sử dụng Ubuntu hay Linux mà không phải hy sinh quá nhiều tính năng, thậm chí có 1 số tính năng còn vượt trội Windows, để tiết kiệm chi phí. Với môi trường doanh nghiệp, nếu loại hình quản lý và kinh doanh chỉ dùng lại ở những như cầu ứng dụng văn bản, chia sẻ tập tin, thư tín điện tử và internet thì Ubuntu sẽ tiết kiệm rất nhiều chí phí cho doanh nghiệp mà hệ thống thông tin tin học vẫn đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Đối với môi trường quản lý, tác nghiệp trong loại hình sản xuất, thương mại, dịch vụ quy mô vừa và lớn hay có tính chuyên ngành cao như thiết kế, kiến trúc, phim ảnh thì Windows vẫn là lựa chọn số một cả về ứng dụng lẫn phần cứng của hãng thứ 3.

Diễn biến "trận đấu" giữa Windows và các hệ điều hành mã nguồn mở sẽ còn tiếp tục gay cấn, chúng ta hãy chờ đón Ubuntu sẽ ghi điểm ra sao và liệu Microsoft có những chính sách gì để cải thiện các "nhược điểm" chính là giá cả trong thời gian tới hay không.

Bảng tổng kết tỉ số các tiêu chí so sánh giữa Ubuntu và Windows

	Kết quả
Windows	Ubuntu
Chi phí sở hữu	0	1
Yêu cầu phần cứng	0	1
Quy trình cài đặt	1	0
Hỗ trợ phần cứng	1	0
Hỗ trợ phần mềm	1	1
Giao diện sử dụng	1	1
Bảo mật	0	1
Tổng kết	4	5

(Theo Nguyễn Văn Đô)

 

Ý kiến của LangThang:

Ở Việt Nam, tiếc là mọi sự so sánh vẫn còn khá vô nghĩa khi  giá vista là 20000 và ubuntu cũng khoảng 10000 VNĐ, giá của XP cũng là giá của Ubuntu, thiết nghĩ còn rất lâu nữa để ubuntu được chấp nhận tại Việt Nam, nó có sống được ở VN hay không còn tùy thuộc vào lộ trình của luật bản quyền. Dù sao, lựa chọn dùng song song Vista và Ubuntu là một sự lựa chọn vừa không lỗi thời, vừa không lỗi nhịp.

facebook

twitter

google+

fb share

About Langthang

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.